Промените на германската политичка сцена и пензионирањето на неофицијалната европска кралица Ангела Меркел отворија простор за профилирање на нови лидери во рамките на Европската унија, а најверојатните се новиот германски канцелар Шолц, францускиот претседател Макрон и италијанскиот премиер Драги.
Според Слободан Зечевиќ од Институтот за европски студии во Белград, големо прашање е дали Олаф Шолц има некаква амбиција да ја замени Ангела Меркел.
Тој потсетува дека политиката на Ангела Меркел била дека во Европа, каде што нема такви федерални аспекти, Германија како најнаселена и економски најсилна земја практично има најголемо влијание и дека без неа ништо не може да се направи.
„Во суштина таа ја водеше политиката дека Европа е проширена Германија, односно дека Европа е зона на германско економско влијание. Мислам дека Олаф Шолц има поинаков пристап и гледа ограничувања во нејзината политика, што доведе до тоа овие јужни земји, пред се Грција, Италија и Шпанија, да имаат покритички однос кон ЕУ“, рече Зечевиќ.
Според него, Меркел со својата политика во одредени моменти практично го доведувала во прашање опстанокот на ЕУ, бидејќи другите земји сметале дека Германија е пресилна и дека ЕУ не им е заедница:
„Во таа смисла ќе биде интересно да се види дали новата канцеларка ќе ја продолжи оваа политика или ќе оди во насока на зајакнување на европскиот суверенитет и федерализам.
Според Зечевиќ, Шолц би можел да го постигне овој втор пристап во соработка со францускиот претседател Макрон, кој по доаѓањето на власт имаше амбиција да ја врати Франција на европската сцена, сметајќи дека неговите претходници, особено Франсоа Оланд, биле премногу повлечени во однос на Ангела Меркел, и дека таа е премногу доминантна.
Во иднина, вели тој, би можело да има подобро разбирање меѓу Шолц и Макрон отколку меѓу поранешниот германски канцелар и францускиот претседател.
„Тие се идеолошки многу поблиски и верувам дека би можеле да направат некои заеднички договори за реформа на институционалниот систем на ЕУ, кој е во криза. Исто така, новата германска коалиција зборува за федералистичка Европа, што беше тезата на Макрон во неговиот говор на Сорбона во 2017 година, а Германците зборуваат и за зајакнување на европската одбрана и суверенитет. Значи, темите на новата коалиција се многу слични на она што Макрон се обидуваше да го наметне како тема на Ангела Меркел кога дојде на власт“, вели Зечевиќ.
Како што изјави истражувачот на Институтот за политички студии Душан Гујаничиќ, по 16 години од владеењето на Ангела Меркел, тој несомнено ќе остане празен простор на чело на Европската унија, бидејќи на новиот канцелар Шолц ќе му треба одреден временски период за да добие навикнат на новата позиција.да ги претстави идните контури на својата политика и да воспостави некои правила на игра.
„Според мене, тој сè уште е непознат за најширокиот дел од европската јавност, а веројатно и за германската јавност, бидејќи доаѓа на функција по некој кој, како Ангела Меркел, остави толку длабока трага, било да е тоа позитивно или негативно. На почетокот нема да му биде лесно, бидејќи сите ќе ги оценуваат неговите постапки и ќе го споредуваат со поранешниот канцелар“, убеден е Гујаниќиќ.
Во таа смисла, вели тој, додека не се прецизираат јасните контури на политиката на новата германска коалиција, францускиот претседател Макрон, поединечно меѓу политичарите, веројатно извесно време ќе има водечка улога на европскиот континент, особено пред да влезе во претседателската кампања. Изборите се чекаат во април.
„Постои и нов договор меѓу Франција и Италија за билатерална соработка, што говори во прилог на тезата дека Макрон се обидува да најде сојузници, имајќи предвид дека за неговите идеи и амбиции во Европа има релативно малку. Овие две земји делат одредени цивилизациски и културни сличности на европскиот континент, па оваа соработка беше очекувана, а личностите на Макрон и италијанскиот премиер имаат одредени интересни сличности. И двајцата добар дел од кариерата ја поминаа во банкарскиот сектор, економската логика им е блиска и не се оптоварени со никаква ригидна идеологија“, истакнува Гујаниќиќ.
На прашањето дали италијанскиот премиер Марио Драги би можел да ги изненади Шолц и Макрон и да се обиде да го преземе водството во ЕУ, Гујаничиќ рече дека треба да се има предвид дека тој е на чело на владата само девет месеци и дека, со оглед на традиционалната нестабилност на Италијански влади, треба да видиме колку долго ќе трае оваа сегашната.
„Прашањето е и колку Италија има сериозни амбиции во надворешната политика на европско тло, затоа што, за разлика од Франција, таа никогаш не била водечка во таа евроидеологија ниту пак водела по европскиот пат. Иако не се сомневам дека Макрон има желба да воспостави поблиски односи со Италија како еден вид противтежа на германското влијание, мислам дека Италија би ја имала улогата на „помлад брат“ во овој потенцијален сојуз. Но, за такво нешто, потребно е пред се францускиот претседател да обезбеди втор мандат, а Марио Драги да остане подолго време на функцијата“, истакнува нашиот соговорник.
Сепак, Гујаничиќ не ја исклучува целосно можноста Драги, доколку успее да се искачи на италијанската политичка сцена, да има одредена улога во самата Европска унија, со оглед на богатото искуство на директорот на Европската централна банка.
Во однос на потенцијалниот сојуз на Франција и Италија во рамките на ЕУ, Слободан Зечевиќ потсетува дека Макрон по доаѓањето на власт им замерил на Италијанците со остри критики за нивниот однос кон мигрантите.
„Но, и тогаш тој самиот не беше подготвен да прими бродови со мигранти, па дојде до криза во француско-италијанските односи. Доаѓањето на Драги на чело на италијанската влада означи обид за ревитализација на тие односи, а во прилог на тоа говори и овој билатерален договор меѓу двете земји. Истовремено, мислам дека Французите и Италијанците имаат многу слични интереси во ЕУ, во смисла на залагање за поголеми инвестиции и понавредлива европска политика за вработување, отворање нови компании и заеднички стратешки проекти во Унијата“, рече Зечевиќ.
