Последната фаза на завршување на американската „вечна војна“ во Авганистан, формално започна денес, а последните американски и НАТО трупи, по 20 години, ќе се повлечат до крајот на летото.
Американскиот претседател Џо Бајден го одреди 1 мај како официјален почеток на повлекувањето на преостанатите сили – околу 2.500-3.500 американски војници и околу 7.000 војници на НАТО, пренесе „АП“.
Војската го наведе пописот на инвентарот, одлучувајќи што ќе им биде вратено на Соединетите Американски држави, што ќе им биде предадено на авганистанските безбедносни сили и што се продава како ѓубре на пазарите во Авганистан. Во последниве недели војската вадеше опрема од земјата со масивни товарни авиони Ц-17.
Се проценува дека САД потрошиле повеќе од 2.000 милијарди долари во Авганистан во последните две децении, според проектот „Воени трошоци“ на Универзитетот Браун, кој ги документира скриените трошоци на американскиот воен ангажман.
Претставници на Министерството за одбрана и дипломати за „АП“ изјавија дека повлекувањето значи затворање на помалите бази минатата година, но дека откако Бајден најави повлекување кон крајот на април, само околу 60 воени лица ја напуштија земјата.
Соединетите држави и нивните сојузници од НАТО заедно влегоа во Авганистан на 7 октомври 2001 година, за да ги фатат водачите на Ал Каеда, организатори на терористичките напади на 11.09 во Њујорк и Вашингтон, кои живееја под заштита на талибанците во земјата.
Два месеци подоцна, Талибанците беа поразени, а борците на Ал Каеда и нивниот водач Осама бин Ладен беа во бегство, според АП.
Во својата најава за повлекување минатиот месец, Бајден рече дека првичната мисија е реализирана пред една деценија, кога припадниците на специјалните единици на американската морнарица ФОКИ го убија Бин Ладен во неговото скривалиште во соседен Пакистан. Оттогаш, Ал Каеда е деградирана, додека терористичката закана „метастазира“ во глобален феномен, кој не може да се контролира со задржување на илјадници војници во една земја, рече американскиот претседател.
Досега, Соединетите држави и НАТО не добија никакви ветувања од талибанците дека нема да ги напаѓаат нивните трупи за време на повлекувањето. Како одговор на прашањата на АП, портпаролот на талибанците Сухаил Шахин рече дека талибанското раководство сè уште ја разгледува својата стратегија.
Талибанците продолжуваат да го обвинуваат Вашингтон за кршење на договорот потпишан од претходната администрација пред повеќе од една година. Во договорот, САД наведоа дека ќе ги повлечат сите трупи до 1 мај, а непочитувањето на тој договор „му го отвора патот на муџахединот (исламски емират на Авганистан) да преземе каква било противмерка што ќе ја сметаат за соодветна против окупаторските сили“, рекоа талибанците.
Насилството се зголеми во Авганистан по потпишувањето на договорот од февруари 2020 година. Мировните разговори меѓу талибанците и авганистанската влада, кои беа дел од договорот, брзо пропаднаа. Во петокот, камион-бомба во источната провинција Логар уби 21 лице, од кои многумина беа полицајци и студенти.
Авганистанците платија највисока цена од 2001 година, со убиени 47.245 цивили, според проектот „Воени трошоци“. Милиони луѓе се раселени во Авганистан или избегаа во Пакистан, Иран и Европа.
Авганистанските безбедносни сили се очекува да бидат под зголемен притисок од талибанците по повлекувањето доколку во меѓувреме не се постигне мировен договор, тврдат авганистански набљудувачи.
Од почетокот на војната, тие претрпеа големи загуби, со проценки за убиени од 66.000 до 69.000 авганистански војници.
Минатата година беше единствената во која американските и НАТО трупите не претрпеа загуби. Министерството за одбрана соопшти дека од 2001 година досега биле убиени 2.442 американски војници, а ранети се 20.666.
Во конфликтот загинаа и 1.144 лица од земјите на НАТО.
Во меѓувреме, талибанците станаа најсилни од соборувањето во 2001 година. Иако мапирањето на она што тие го контролираат е тешко, се верува дека тие контролираат скоро половина од Авганистан.
„Разговараме со Американците што заминуваат … вие водевте бесмислена војна и плативте за тоа, а исто така направивме огромни жртви за нашето ослободување“, рече Шахин за АП во петокот.
Сепак, со помирен тон, тој додаде: „Ако … отворите ново поглавје за да им помогнете на Авганистанците во обновата и рехабилитацијата на земјата, Авганистанците ќе го ценат тоа“.
Најавувајќи го своето заминување, Бајден рече дека чекањето идеални услови за заминување ќе ја врзе Америка на неодредено време.
Според АП, расте се поголемиот страв во авганистанскиот главен град и низ целата земја дека хаосот ќе следи по заминувањето на последните странски трупи.
Извор: lokalno.mk
