Најновиот „нон-пејпер“ за иднината на Косово и Метохија не личи толку на претходните слични документи објавени во јавноста од разни страни. Тој повеќе потсетува на инсајдерски извештај за тоа што ќе се случи во продолжението на дијалогот меѓу Белград и Приштина.
Вака историчарот Саша Адамовиќ го коментира најновиот нон-пејпер за Спутник. Документ неодамна објавен од порталот „Албански пост“ покажува дека на Србија не и се нуди ништо ново, но дека нејзините крајни намери се Србија да биде пренесена жедна преку вода и да се согласи на крајната цел на косовските Албанци и западните центри на моќ, рече тој.
„Албанците од Косово и договорот од Брисел не беа во можност да го почитуваат. Значи, ми се чини дека во овој документ, на Србите, наводно им се нуди она што требало да го добијат одамна, а косовските Албанци, иако го потпишаа договорот, ги попречуваа сите овие години. Приштина секогаш покажува дека не е кредибилен партнер, дека многу договорени работи не се почитувани и дека очекува само едно – Западот да ја убеди или изврши притисок врз Србија да ја признае независноста на Косово“, коментира Адамовиќ.
Ова е видливо во најновиот нон-пејпер, додека сè друго што и се нуди на Србија за возврат на признавањето на независноста на Косово е обична шарена лага. Според мислењето на Адамовиќ, нашата земја не може да добие ништо посебно од признавањето на независноста на Косово.
За потсетување, порталот „Албански пост“ објави „нон-пејпер“ во кој се зборува за содржината на првата средба меѓу претседателот на Србија, Александар Вучиќ и премиерот на Косово, Албин Курти. Овој „нон-пејпер“ во една од главните точки предвидува создавање автономија за северот на Косово со проширена самоуправа и со свои институции.
Според медиумите, средбата меѓу Александар Вучиќ и Албин Курти треба да се одржи во јуни во Париз.
Според албанските медиуми, документот го прецизира не само времето на состанокот, туку и темите и целите на новата рунда преговори, која се предвидува како последна, што треба да трае до февруари 2022 година.
Наводниот документ прецизира воспоставување автономија на северот на Косово.
„Двете страни се согласуваат за воспоставување на Автономниот округ на Северно Косово како посебна административна единица на регионалната самоуправа на Косово што има право да донесе законодавство во регионалната економија, финансии, имот, инфраструктура, култура, образование, здравство, социјална заштита, правда и европска соработка. со Уставот на Косово и законодавството за локална самоуправа“, се наведува во една од главните точки.
Според овие тврдења, автономниот округ во северно Косово ќе ги опфаќа териториите на градот Звечан и неговите 35 села, Лепосавиќ и 72 села, Северна Митровица и околните катастарски зони и Зубин Поток и 63 околни села. Во тој автономен округ „ќе има гувернер што ја претставува Владата на Косово, Собрание што го претставува народот и Извршен совет што ќе биде заедничко тело на Автономниот округ, Владата на Косово, Владата на Србија и Европската унија“.
Втората точка предвидена со наводниот германско-француски документ е статусот на српските цркви.
„Српската православна црква ќе биде призната, нејзиниот имот ќе биде неприкосновен и ќе има привилегиран статус“, се вели во документот.
Исто така, прецизираше дека „Црквата и нејзината внатрешна организација треба да бидат признати како самоуправна организација на политичкиот и уставниот систем на Косово, а сопственоста да биде неповредлива и да ужива привилегиран статус“
„Заштитените области треба да вклучуваат повеќе од 40 цркви и културни обележја. Православната црква на Косово, како суштински дел од Српската православна црква, во согласност со уставните измени, треба да биде предводена од Патријархот на Српската православна црква, кој треба да има свое седиште во Пеќската патријаршија„ се наведува во нон-пејерот“.
Документот предвидува Србија да се согласи со барањето на Косово за членство во меѓународни институции.
Предвидува и создавање на економска зона како катализатор и поттик за економски развој во обете земји. Ова беше наменето „во концептот на европски региони да се обезбеди воспоставување на слободна економска зона“ што ќе се протега на регионот Митровица и Нови Пазар.
„Србија и Косово ќе продолжат со идејата дека ниту еден од нив не може да претставува друга држава на меѓународно ниво или да дејствува во име на друга држава“, се вели во документот.
Беше посочено дека „Србија и Косово ќе го почитуваат суверенитетот на своите територии“.
Потпишувањето на овој документ би значело промена на уставот и во Приштина и во Белград, а потоа и меѓусебно признавање по уставните и територијалните реорганизации.
Албанските медиуми посочуваат и на некои други точки што би биле применети по постигнувањето на овој договор.
„Двете страни ќе разменуваат постојани мисии. Тие ќе бидат основани во соодветното седиште на нивните влади. Практичните прашања поврзани со воспоставувањето на мисијата ќе бидат решени во согласност со Виенската конвенција за дипломатски односи. „Двете страни ќе формираат Совет за заемно пријателство, кој секоја година ќе ги свикува владите на двете земји со цел да се обезбеди имплементација на договорот, што е правно обврзувачки и да се унапреди билатералната соработка во сите области од интерес“, се вели во документот.
