Соединетите држави имаат намера да ја принyдат Србија индирeктно да ја признае независноста на Косово, нe спротивставувајќи се на нејзиниот влез во меѓународните институции. На тој начин, петте членки на ЕУ кои сè уште не ја признале независноста на јужната српска провинција, би биле обесхрабрени и тие би го сториле истото.
Вака Александар Гајиќ од Институтот за европски студии ја коментира изјавата на американскиот дипломатски претставник во приштинските институции, Филип Коснет, дека петте земји од ЕУ кои не го признаваат Косово ќе ја сменат својата позиција, доколку дојде до промена на односите меѓу Белград и Приштина.
Коснет исто така го спореди косовското прашање со другите успеси на САД во посредувањето на меѓународните спорови:
„Кој мислеше дека Македонија и Грција ќе постигнат договор за името, но тоа се случи. „Луѓето сметаа дека е невозможно Обединетите Арапски Емирати, Бахреин или Судан да градат односи со Израел, но тоа се случи“.
Америка „знае“ дека пет членки на ЕУ ќе го признаат Косово
Изјавата на Коснет, дадена за телевизијата Дукаѓин, беше упатена до јавноста на косовските Албанци, кои се навикнати на безусловна американска поддршка, и е карактеристика на американската политика кон Србија до 2016 година.
Од потпишувањето на договорите во Брисел во 2013 година, косовските Албанци очекуваа САД да работат за Грција, Шпанија, Кипар, Романија и Словачка да ја признаат еднострано прогласената независност на Приштина, рече Гајиќ.
„Американскиот амбасадор ја изразува позицијата што беше доминантна пред 2016 година, што покажува дека крајната цел е да се принуди Србија преку индивидуален договор да го признае Косово индиректно, дозволувајќи му да стане членка на меѓународните организации. На тој начин, европските земји кои не ја признаваат независноста на Косово, ќе бидат обесхрабрени. Пресметката е јасна тука – ако Србија склучи договор и го испушти делот од нејзината територија што прогласи отцепување, ставот на државите што не ја признаваат независноста на Косово станува неважен “, објаснува Гајиќ.
Карактеристично е што ваквиот став се актуелизира во пресрет на американските претседателски избори, што укажува на тоа дека Стејт департментот се надева дека повторно ќе стане официјална американска политика по изборите, додава нашиот соговорник.
Имајќи предвид дека ова е стар план, не мора да значи дека зад изјавата на Коснет стојат вистинските американски намери зад потпишувањето на Вашингтонскиот договор, но Гајиќ исто така се сомнева:
„Не можеме со сигурност да знаеме дали ова ќе биде официјална политика на Вашингтон во понатамошниот тек на преговорите, но индикативно е дека Коснет зборува во таа насока. Тоа покажува дека има силни импулси во Стејт департментот што го застапуваат ставот дека целиот спор и односите меѓу Белград и Приштина може да се решат со принyдување на Белград да го легитимира сепаратизмот на Приштина“.
Некои земји не би го признале Косово дури и ако Србија го признае
Според нашиот соговорник, постои диспропорција во изјавата на Коснет помеѓу она што американскиот амбасадор би сакал да се случи и реалноста, имајќи предвид дека пет членки на ЕУ не ја признаваат независноста на Приштина заради нивните сопствени интереси.
„Некои земји не би, дури и ако Србија постигне договор што имплицитно ќе го признае постоењето на друга држава на дел од нејзината сопствена територија, тоа ќе го признае. Но, земјите кои немаат непосреден проблeм со сопствениот територијален интегритет би се нашле во непријатна позиција да ја бранат позицијата кога предметната држава ќе се откаже од тоа. Еден дел од државите во тој случај, веројатно веднаш по ваквиот договор, ја признаа независноста на Косово. Другите би опстојувале некое време, но тоа веќе не би било важно, бидејќи Косово би се приклучило на меѓународните организации и бројот на признанија би преовладувал многу брзо“, смета Гајиќ.
Сè зависи од позицијата на Србија, нејзината сила да се спротивстави на притисокот и да се најде долгорочно решение во преговорите со Приштина со помош на меѓународни медијатори, додаде тој.
Коснет не е поддржан од примерите на решени спорови што ги спомна, смета Гајиќ. Тие беа долготрајни, но тоа е единствената врска со проблемот на Косово и Метохија.
„Ова не се држави што треба да ја признаат независноста на друга држава на нивна територија, но кои од одредени политички, идеолошки или религиозни причини не го признаа, да речеме, Израел. Второ, не беше спорно дека Македонија е суверена држава, само името беше cпорно. Cпорот за името не може да се поистовети со ситуација кога некој се обидува да оддели петнаесет проценти од државата. Колку и да траеле овие cпорови, тие не можат да се стават на исто ниво со Косово и Метохија “, категоричен е Гајиќ.
