Најпознатите светски свиркачи, Џулијан Асанж и Едвард Сноуден, го сторија истото – тие открија долго криени тајни на американските власти, но нивната судбина се разликува по една работа – Асанж сѐ уште е во британски затвор и се соочува со затворска казна од 175 години во САД, додека Сноуден доби азил и основа семејство во Русија.
Соединетите држави не можат да му простат на својот државјанин Сноуден со години, кога, ако би можеле, би го осудиле на 10 години затвор, ниту пак на Асанж за објавување тајни информации.
Асанж објави стотици илјади доверливи документи во 2010 и 2011 година.
Тој обелодени повеќе од 251 000 дипломатски испраќања, односно преписка меѓу Стејт департментот и американските дипломатски мисии ширум светот. Тој материјал содржел дури 40 проценти од доверливиот материјал, и повеќе од шест проценти од тајните документи.
Првиот објавен документ ги обвини сомалиските власти за изнајмување криминалци за извршување ликвидации, а веродостојноста на овој документ веднаш беше оспорена.
Исто така беше обелоденето видео од пукањето на американските трупи врз цивилите во Ирак, катастрофалните услови во затворот Гвантанамо и електронските пораки од кабинетот на Хилари Клинтон што влијаеја на изборите во САД, но и како западните сили лобираа за независноста на Косово и пристапот на Србија кон Европската унија.
Во 2013 година, Едвард Сноуден објави информации за методите на електронско следење на американските разузнавачки служби, вклучително и нелегално прислушување на странски лидери. Тој им даде доверливи информации на Гардијан и Вашингтон пост за програмите за надзор на САД.
Меѓу објавените документи има податоци за учеството на Американската агенција за национална безбедност (НСА) во инвазијата на Ирак во 2003 година, потоа за успешната шпионска операција против Северна Кореја и за прислушувањето на странски комуникациски сателити.
Откриено е и дека НСА соработувала со други државни агенции во испрашувањето на затворениците во притворскиот центар во Куба, вклучувајќи формулирање прашања и стратегии за испрашување и многу повеќе.
Џулијан Асанж е роден во Австралија во 1971 година. Новинарот, хакер, свиркач и активист за интернет, како што во последно време се почесто го нарекуваат, е најпознат како основач на „Викиликс“.
„Викиликс“ е медиумска организација основана во 2006 година со цел, како што тврди Асанж, да им дозволи на свиркачите да објавуваат информации.
Досега Викиликс објави повеќе од десет милиони документи кои беа класифицирани како доверливи и тајни.
Оваа организација тврди дека сака да донесе важни вести и информации во јавноста за сите да можат да ги видат вистинските докази.
Од првиот ден, Викиликс беше мета на сериозни критики и спорови на објавените податоци.
Сноуден е роден во 1983 година во американската држава Северна Каролина и бил вработен во американската агенција за национална безбедност и бил соработник на ЦИА.
Тој стана познат на светот како свиркач кој ја разоткри глобалната програма за прислушување и следење што НСА го спроведуваше во САД и низ целиот свет.
Од моментот на објавување на доверливи документи, животот на свиркачите радикално се промени, а нивните судбини се разликуваа многу, иако САД издадоа потерници за двајцата.
Најновите вести за Асанж – дека британскиот суд одлучи дека тој не може да биде екстрадиран во САД, што за основачот на „Викиликс“ значи продолжување на агонијата во затворот во Белмарш.
Заврши во затвор во 2019 година, а по апсењето беше осуден на 50 недели затвор за непочитување на условите под кои беше ослободен со кауција, бидејќи во 2012 година не се појави пред судот во Лондон.
Пред затворот во Белмарш, Асанж помина седум години во еквадорската амбасада во Велика Британија седум години .
Уште во 2010 година, шведското обвинителство издаде налог за негово апсење под обвинение за силување и сексуално вознемирување.
Асанж, од страв за сопствената безбедност, побара и доби азил во амбасадата на Еквадор, а по неколку години, истрагите во Шведска беа прекинати, но не е исклучено истите да бидат повторно отворени.
За време на неговиот престој во азил и затвор, беа објавени вести за лошата физичка и ментална состојба на Julулијан Асанж. За време на неговиот престој во еквадорската амбасада, Асанж се вери со својата адвокатка Стела Морис и стана татко на две момчиња.
Америка бара екстрадиција на Асанж поради обвинувањата дека тој открил државни тајни и заговарал со Челси Менинг , поранешен аналитичар на американската армија. Двајцата, наводно, „преземале“ четири доверливи бази на податоци.
Асанж се соочува со вкупно 18 точки од обвинението во Соединетите држави, а доколку биде осуден за шпионажа и предавство со објавување тајни државни документи, му се заканува неколку децении затвор.
Американските власти најавија дека ќе се жалат на одлуката на судот во Лондон.
Веднаш по објавувањето на тајни информации во 2013 година, Сноуден побегна од Соединетите држави во Хонг Конг и побара азил во неколку земји. Тој доби азил во Русија, а истата година се пресели во Москва, каде и денес живее. Сноуден живее во Русија со сопругата, а неодамна стана татко. Тој учи руски јазик и се надева дека ќе го добие државјанството на Руската Федерација. Русија веќе му додели дозвола за постојан престој на Сноуден.
Тој не може да ја напушти земјата во страв од екстрадиција во САД, кои издадоа налог за негово апсење.
Сноуден е обвинет во САД за доставување тајни информации на специјалните служби на други земји и му се заканува затворска казна од 10 години за секоја од трите точки на обвинението.
Сега сите погледи се свртени кон американскиот претседатело во заминување Доналд Трамп.
Освен ако не дојде до тотален пресврт кога станува збор за потврда на резултатите од американските избори, на Трамп му преостануваат само неколку дена да помилува двајца свиркачи на крајот од мандатот.
Претходно беше кажано дека Асанж и Сноуден може да бидат помилувани.
Сепак, освен што го разгледа прашањето, Трам не може да направи ништо во врска со тоа, иако многумина го прашуваат од него, особено оние кои се противат на длабоката држава во Америка, која работи на неговата глава сите овие години.
Поранешниот американски претседател Барак Обама одби да го стори тоа.
