Уставниот суд во средата одлучи да поведе постапка за оценување на уставноста на членот 11-а од Законот за помилување од 2016 година. Овој член од Законот предвидува претседателот на Републиката да го поништи помилувањето. Ако овој член се поништи, дали тоа ќе значи дека аболицијата од поранешниот претседател Ѓорге Иванов на 12 април 2016 за 56 лица е важечка?
Лицето за кое е донесена одлука за помилување има право до претседателот на Републиката да поднесе барање за поништување на одлуката за негово помилување. Претседателот на Републиката е должен во рок од 30 дена од денот на поднесувањето на барањето да ја поништи донесената одлука.
Судот смета дека со Законот за дополнување на Законот за помилување се утврдува законска основа по која даденото помилување може да се поништи, меѓутоа ваквото законско уредување излегува од дадените надлежности на претседателот во членот 84 од Уставот и тоа основано може да се доведе под сомневање по однос на членот 8, став 1, алинеја 3 од Уставот, бидејќи се повредува принципот на владеење на правото и правната сигурност на граѓаните.
„Ваквото дополнување на Законот за помилување со кое се дава можност претседателот да го поништи веќе даденото помилување доведува до нееднаков третман кон субјектите. Имено, и претседателот согласно со Уставот има право само да дава помилување, но не и да поништува, што значи дека Уставот не предвидува можност за повлекување на претходно даденото помилување“, велат од Уставниот суд.
Оттаму посочуваат дека во повеќе држави-членки на Европската Унија од кои било побарано мислење од добиениот материјал е констатирано дека во нивните законодавства не постои можност за повлекување на даденото помилување.
„Одлуката за помилување што ја донесува претседателот e sui generis акт, кој ниту е административен акт што би се оспорувал пред управните судови, ниту пак нормативен акт што би можел да се оспорува пред Уставниот суд“, посочуваат од Судот.
Оттука, имајќи ја предвид направената анализа, како и меѓународната практика, Судот смета дека со воведувањето на можноста за поништување на даденото помилување во оспорениот Закон основано со тоа се доведува во прашање неговата согласност со принципот на владеење на правото и правната сигурност на граѓаните на Република Северна Македонија предвиден од член 8, став 1, алинеја 3 од Уставот.
Уставниот суд реши да ја оценува уставноста на членот 11-а од Законот за дополнување на Законот за помилување од 2016 година, кој предвидува претседателот на државата да го поништи претходно даденото помилување, со образложение дека не постои уставна можност претседателот да го повлече еднаш дадено помилување.
Оваа одлука на Уставниот суд го отвори прашањето дали сè уште важи аболицијата на 56-те лица, кои беа опфатени со предметите на Специјалното јавно обвинителство што ја даде поранешниот претседател Ѓорге Иванов на 12 април 2016 година. Два месеци потоа, по уфрлањето на член 11-а во Законот за помилување, Иванов под притисок на јавноста и меѓународната заедница ја повлече одлуката за аболицијата.
Ова значи дека наскоро решението за аболиција потпишано од тогашниот претседател на државата можеби ќе важи, ќе биде во сила. Тоа пак ќе повлече прекинување на многубројните судски процеси на СЈО во кои се обвинети Никола Груевски, Гордана Јанкулоска, Мартин Протоѓер, Миле Јанакиески, Горан Грујевски, Никола Бошкоски, Тони Јакимовски, Едмонд Темелко, Тони Трајковски, Владимир Талевски, Бедредин Ибраими, Мендух Тачи, Светлана Костова, Љупчо Димовски…
Според практиката на Европскиот суд за човекови права, дадено помилување не може да се повлече. Ова значи дека за секој од помилуваните, во некоја наредна ситуација откако ќе биде осуден, таа пресуда ќе може лесно да биде оспорена во судот во Стразбур.
Извор: МКД.мк
